Życiorys:
Urodziłem się 11 marca 1954 roku w Sokołowie Podlaskim, w województwie warszawskim (mazowieckim). Świadectwo dojrzałości uzyskałem w 1974 roku w Państwowym Technikum Rolniczym w Sokołowie Podlaskim. W 1973 roku brałem udział w wojewódzkiej olimpiadzie pt. „Tradycje oręża polskiego”. Podczas finałowego konkursu w Pułtusku zająłem trzecie miejsce.
W 1982 roku ukończyłem salezjańskie Wyższe Seminarium Duchowne w Lądzie nad Wartą. Tego roku 25 maja na Wydziale Teologii KUL obroniłem pracę magisterską z historii Kościoła na temat „Konferencje Episkopatu Polski 1919-1930”, napisaną pod kierunkiem ks. prof. dr hab. Zygmunta Zielińskiego.
W latach 1984-1989 odbyłem studia specjalistyczne z historii Kościoła w Instytucie Historii Kościoła Wydziału Teologii KUL. Z tej dziedziny 15 czerwca 1989 roku obroniłem rozprawę doktorską pt. „Wkład salezjanów Inspektorii św. Stanisława Kostki w życie Kościoła na Ziemiach Odzyskanych w latach 1945-1952”, której promotorem był ks. prof. dr hab. Zygmunt Zieliński. Recenzje napisali: prof. dr hab. Jerzy Pietrzak z Uniwersytetu Wrocławskiego i Rektor KUL bp prof. dr hab. Jan Śrutwa.
W 1988 roku zostałem wykładowcą historii Kościoła w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Salezjańskiego w Woźniakowie k. Kutna, a następnie w Łodzi w latach 1992-2008 po przeniesieniu tegoż seminarium. W latach 1989-1994 prowadziłem proseminarium z historii Kościoła i byłem kierownikiem Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego. Jako wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym w Woźniakowie i w Łodzi dwukrotnie wyjeżdżałem do Rzymu, gdzie przez cały lipiec i sierpień 1991 i 1993 roku pod kierunkiem ks. prof. Antoniego Baruffy – członka Watykańskiej Komisji Archeologicznej, pracowałem w międzynarodowym zespole oprowadzającym turystów i pielgrzymów w Katakumbach św. Kaliksta. Dzięki zaangażowaniu tegoż profesora poznałem obiekty dostępne grupom specjalistycznym, w tym ciekawe miejsca w Katakumbach św. Kaliksta (poza udostępnianą trasą), Groty Watykańskie, Katakumby Pretekstata i inne. Ponadto jest mi dobrze znany również odcinek drogi konsularnej Via Appia Antica od Murów Aureliańskich do sanktuarium w Divina Amore poza Rzymem, zaliczany do atrakcji naukowo-turystycznych.
W latach 1995-2023 prowadziłem zajęcia z historii Kościoła w WSD TS w Lądzie nad Wartą. W międzyczasie, dodatkowo przez pięć lat (1996-2001) wykładałem historię Kościoła w Papieskim Wydziale Teologicznym „Bobolanum” w Warszawie i prowadziłem tam seminarium naukowe.
Od roku 1999 r. jestem dyrektorem Archiwum Salezjańskiego Inspektorii Warszawskiej w Warszawie.
11 marca 2008 roku na Wydziale Teologii KUL uzyskałem stopień doktora habilitowanego teologii w zakresie historii Kościoła na podstawie dorobku i monografii pt. Salezjanie w Polsce 1945-1989, Warszawa 2007, ss. 557.
9 lipca 2018 roku zostałem mianowany profesorem humanistyki w dyscyplinie historia na podstawie dorobku naukowego i dysertacji pt. Towarzystwo Salezjańskie w Polsce w warunkach okupacji 1939-1945, Warszawa 2015, ss. 366.
W lutym 2016 roku w ramach umowy o współpracy międzynarodowej pomiędzy Instytutem Nauk Historycznych Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych UKSW z Wydziałem Historycznym Uniwersytetu Pedagogicznego w Winnicy na Ukrainie odbyłem staż dydaktyczno-naukowy w wyżej wymienionym Uniwersytecie. Na zajęcia złożyły się wykłady ze źródłoznawstwa dla studentów i profesorów. W ramach podnoszenia kwalifikacji zawodowych w lutym 2016 roku odbyłem staż naukowo-badawczy w Państwowym Obwodowym Archiwum w Winnicy w Ukrainie. Program badawczy objął opracowanie i przeanalizowanie zasobu dotyczącego historii Kościoła rzymsko-katolickiego na terenie diecezji kamienieckiej.
Uczestniczyłem w międzynarodowych zjazdach naukowych w Rzymie (kilkakrotnie), Como, Madrycie, Krakowie, Warszawie, Turynie (dwukrotnie), Benediktbeuern, Bratysławie. Jestem również regularnym i aktywnym uczestnikiem dorocznych Zjazdów Historyków Kościoła w Polsce od 1990. Brałem udział w konferencjach archiwalnych organizowanych przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych przy współudziale Stowarzyszenia Archiwistów Kościelnych i Konferencję Episkopatu Polski oraz w innych konferencjach naukowych: historycznych i archiwalnych.
Od roku 2008 jestem zatrudniony w charakterze pracownika badawczo-naukowego w Instytucie Nauk Historycznych (Instytucie Historii) na Wydziale Nauk Historycznych i Społecznych (Wydziale Nauk Historycznych) Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Na Wydziale Nauk Historycznych i Społecznych UKSW wypromowałem dwóch doktorów: ks. Łukasza Andrzejewskiego CP, Dzieje Pasjonistów w Polsce w latach 1945-1990, Warszawa 2015; ks. Marka Babicza SDB, Biblioteka Cystersów w Lądzie nad Wartą od XII do XIX wieku, Warszawa 2018. Ponadto recenzowałem dwa dorobki w przewodach habilitacyjnych: KUL (2010 r.) i Uniwersytet Śląski w Katowicach (2021 r.), byłem członkiem komisji w jednym przewodzie habilitacyjnym (według nowych wymagań prawnych), recenzentem w postępowaniu o nadanie tytułu profesora, ponadto recenzowałem sześć rozpraw doktorskich (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu). Dotychczas recenzowałem też jeden wniosek NCN, Konkurs Harmonia 3 o Finalizowanie Międzynarodowego Projektu Badawczego, którego kierownikiem był prof. dr hab. Roman Czaja.
Problematyka badawcza:
Moje zainteresowania naukowe dotyczą początków, rozwoju i działalności salezjanów w Polsce na polu pracy dydaktyczno-wychowawczej, opiekuńczo-dobroczynnej, pastoralnej i misyjnej. W dorobku poczesne miejsce zajmuje prozopografia salezjańska. Zdecydowana większość moich publikacji dotyczy szeroko pojętej historii Kościoła, a ta dziedzina wymaga umiejętności wychodzenia poza własny i zamknięty krąg metodologiczny oraz tematyczny. Liczne artykuły, studia i recenzje dotyczą także historii Kościoła w Polsce – głównie doby średniowiecza i czasów nowożytnych, działalności i losów zakonów męskich w Polsce, kościelnych dziejów wybranych miejscowości, dziejów nauki (głównie historiografia i bibliografia) oraz biografistyki. Aktualnie kieruję międzynarodowym zespołem badawczym przygotowującym Polską Encyklopedię Salezjańską. Z tego powodu przygotowałem i w maju 2016 roku złożyłem stosowny wniosek do NCN.
Członkostwo w stowarzyszeniach:
Od 1997 roku członkiem Stowarzyszenia Historyków Salezjańskich z siedzibą w Rzymie (ACSS).
Od 1998 roku sekretarzem Polskiej Sekcji Stowarzyszenia Historyków Salezjańskich.
Od 2019 należę do Stowarzyszenia Archiwistów Kościelnych.
Zorganizowane krajowe konferencje naukowe:
20-21 IV 2017 Warszawa
24 X 2018 Różanystok
5 X 2019 Warszawa
Ważniejsze referaty na konferencjach naukowych:
Międzynarodowych:
20-21 IV 2012 Warszawa Muzeum Niepodległości – Praca polskich salezjanów w duszpasterstwie polonijnym na terenie Niemiec
24-25 XI 2016 Warszawa AGAD – Organizacja Kościoła łacińskiego na terenach wschodnich Rzeczypospolitej w początkach Unii Brzeskiej
31 X-4 XI 2012 Benediktbeuern – Storiografia salesiana polacca: cenni storici
31 X-4 XI 2018 Bratysława – L’arcivescovo Antonio Baraniak (1904-1977) il salesiano zelante, un vescovo indomito
Krajowych:
12-13 VI 2015 Kraśnik – Wybitni kaznodzieje konwentu kraśnickiego
20-21 IV 2017 Warszawa – Wkład salezjanów w rozwój kultu Maryi
Wspomożycielki w Polsce
9-10 XII 2021 WSD Łódź – Obecność salezjanów w Archidiecezji Łódzkiej w
latach 1922-2020
Publikacje:
Książki:
1.Obecność salezjanów inspektorii św. Stanisława Kostki na Ziemiach
Odzyskanych w latach 1945 – 1952,Kutno 1991, ss. 273.
2. Salezjanie w Polsce 1945-1989, Warszawa 2007, ss. 557.
3. Towarzystwo Salezjańskie w Polsce w warunkach okupacji 1939-1945,
Warszawa 2015, ss. 366.
4. Salezjanie w Łodzi przy ul. Wodnej (1922-2022) Odpowiedź na
zapotrzebowanie społeczeństwa i Kościoła lokalnego, Łomianki 2022, ss.
336.
5. /Red./ J. Pietrzykowski, J. Wąsowicz. Da Mihi Animas Caetera Tolle.
Księga Pamiątkowa dedykowana Ks. Profesorowi Stanisławowi Wilkowi
SDB w 70. rocznicę urodzin, Piła 2014, ss. 543.
6. /Red./ J. Pietrzykowski, J. Wąsowicz, Kardynał August Hlond (1881-1948).
Salezjanin, Prymas Polski i Mąż Stanu, Piła 2015, ss. 293.
7. /Red./ J. Pietrzykowski, J. Wąsowicz, Różanystok w stulecie Inspektorii św.
Stanisława Kostki 1010-2019 miejscowość – sanktuarium – klasztor –
działalność salezjanów, Warszawa 2020, ss. 315.
8. /Red./ J. Pietrzykowski, Stulecie Parafii Najświętszego Serca Jezusowego,
Warszawa 2020, ss. 236.
Artykuły:
Zakony i zgromadzenia zakonne męskie na ziemiach polskich na przełomie
XIX i XX wieku. Z uwzględnieniem diecezji janowskiej czyli podlaskiej.
„Roczniki Historii Kościoła”, 4(39): 2012 s. 85-100.
Kościół katolicki w Polsce w jesieni średniowiecza i u progu epoki
nowożytnej, w: Klasztor Bożego Ciała Kanoników Regularnych
Laterańskich w Krakowie w okresie przedtrydenckim. Ludzie-wydarzenia-
budowle-kultura, pod red. K. Łataka, Łomianki 2012, s. 7-22.
Kościół katolicki w Polsce w okresie wprowadzania reformy gregoriańskiej,
w: Mstów. Miasto-klasztor-parafia na przestrzeni wieków, pod red.
K. Łataka, Łomianki 2012, s. 393-406.
Losy salezjańskich zakładów młodzieżowych podczas okupacji hitlerowskiej, w:
Lux ex Silesia. Księga Pamiątkowa Dedykowana Księdzu Profesorowi
Józefowi Mandziukowi w 70. rocznicę urodzin, pod red. W. Glińskiego.
Warszawa 2013, s. 579-594.
Rozwój polskojęzycznej historiografii salezjańskiej. „Seminare. Poszukiwania
naukowe”, 33(2013), s. 299-318.
Polskie publikacje o św. Janie Bosko. „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”,
99(2013), s.193-208.
Działalność dobroczynna salezjanów polskich w Rzymie podczas II wojny
światowej, w: Non cesso gratias agere Deo et Hominibus. Prace
Ofiarowane Ojcu dr. Anzelmowi Januszowi Szteinke OFM z okazji Złotego
Jubileuszu Kapłaństwa i ponad 50-lecia pracy historyczno-pisarskiej, pod
red. W. M. Michalczyka, C. M. Paczkowskiego, Kraków-Warszawa 2013,
s. 339-352.
Likwidacja Małych Seminariów Duchownych w Polsce prowadzonych przez
Towarzystwo św. Franciszka Salezego, „Roczniki Teologiczne”, 61(2014),
z. 4, s. 201-225.
The situation of Salesian centres in the Warthegau, in. Faithful to the end.
The martyrdom of the “Poznan five”. During word war II, studies and
sources, ed. by Rafała Sierchuły and fr. Jarosława Wąsowicza SDB, Poznań
2014, pp. 63-78.
J. Pietrzykowski, J. Wąsowicz, Ksiądz Prof. Dr. Hab. Stanisław Wilk SDB,
Salezjanin, Kapłan, Historyk Kościoła, w: Da Mihi Animas Caetera Tolle,
Piła 2014, s. 9-17.
J. Pietrzykowski, J. Wąsowicz. Bibliografia publikacji ks. prof. dra hab.
Stanisława Wilka SDB za lata 1971-2013, w: Da Mihi Animas Caetera Tolle,
Piła 2014, s. 18-41.
Duszpasterstwo polonijne salezjanów w Niemczech (1911-2000), w: Da Mihi
Animas Caetera Tolle, Piła 2014, s. 445-466.
Storiografia Salesiana Polacca: Cenni storici, in.: La storiografia salesiana
tra studi e domunentazione nella stagione postconciliare, a cura di: G.
Loparco, S. Zimniak, LAS-Roma 2014, p. 349-378.
Sytuacja salezjanów w Polsce po drugiej wojnie światowej, w: Kardynał
August Hlond (1881-1948). Salezjanin, Prymas Polski i Mąż Stanu, pod red.
J. Pietrzykowskiego, J. Wąsowicza, Piła 2015, s.71-86.
L’impegno dei Salesiani polacchi per salvare gli ebrei durante la seconda
querra mondiale, “Ricerche Storiche Salesiane”, 34(2015), n. 1(64), p. 115-
122.
Przejmowanie przez salezjanów zaniedbanych zakonnych zabytków sztuki
sakralnej w Polsce w latach 1898-1936, „Seminare. Poszukiwania
naukowe”, 37(2016), nr 1, s. 167-181.
Kaznodziejstwo Kanoników Regularnych Kongregacji Krakowskiej na tle
kaznodziejstwa zakonnego od średniowiecza do czasów nowożytnych,
„Seminare. Poszukiwania naukowe”, 37(2016), nr 3, s. 157-169.
Ksiądz Antoni Kołodziejczak (1909-1976) – salezjanin, wykładowca, dyrektor
szkoły w Łodzi, przełożony domów formacyjnych, wikariusz inspektora,
”Polonia Maior Orientalis”, 3(2016), s.167-180.
Zakony męskie na Mazowszu w średniowieczu, w: Mazowsze w
retrospektywie badawczej. Dynastie, instytucje, społeczeństwo, pod red. W.
Graczyka i inni, Kraków 2016 (wydane w 2017), s. 9-34.
Relacje na obczyźnie księdza Artura Słomki SDB z prymasem Polski
kardynałem Augustem Hlondem, w: Kardynał August Hlond prymas Polski
na nowo odczytany, pod red. W. Królikowskiego, G. Paprotni, Akademia
Ignatianum w Krakowie, Kraków 2017, s. 187-207.
Organizacja Kościoła łacińskiego na terenach wschodnich Rzeczypospolitej
w początkach unii brzeskiej, w: Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły
w Rzeczypospolitej, pod red. J. Krochmala, Warszawa 2017, s. 121-137.
Ars praedicandi. Wybitni kaznodzieje konwentu kraśnickiego, „Archiwa,
Biblioteki i Muzea Kościelne”, 108(2017), s. 116-134.
I Salesiani e la promozione del culto Maria Ausiliatrice del Cristiani in Polonia,
„Ricerche Storiche Salesiane”, 70(2018), z. 1, s. 79-99.
Rola polskich salezjanów w duszpasterstwie polonijnym na terenie Berlina
w latach 1967-2017, „Seminare. Poszukiwania naukowe”, 39(2018), nr 2,
s. 163-174.
Wkład salezjanów w upowszechnianie kultu Maryi Wspomożycielki
Wiernych w Polsce, w: Kościół w Polsce. Dzieje i kultura, t. 17, pod red. J.
Walkusza, Lublin 2018, s. 137-158.
L’arcivescovo Antoni Baraniak: salesiano zelante, vescovo indomito,
„Ricerche Storiche Salesiane”, 72(2019), n. 1, p.141-156.
Początki pracy salezjanów w Warszawie na Powiślu, „Seminare. Poszukiwania
naukowe”, 40(2019), nr 2, s.191-200.
Klasztory rewindykowane i nowe zakonów męskich okresu staropolskiego w
diecezji łódzkiej, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 112(2019),
s. 155-174.
Początki Towarzystwa Salezjańskiego w Polsce- przybycie do Różanegostoku,
w: Różanystok w stulecie Inspektorii św. Stanisława Kostki 1919-2019, pod
red. J. Pietrzykowskiego, J. Wąsowicza, Warszawa 2019, s. 87-109.
Poczet dyrektorów i proboszczów w Różanymstoku (1918-2019), w: Różanystok
w stulecie Inspektorii św. Stanisława Kostki 1919-2019, pod red.
J. Pietrzykowskiego, J. Wąsowicza, Warszawa 2019, s. 287-320.
Geneza i rozwój parafii Najświętszego Serca Jezusowego w Warszawie na
Pradze (zarys), w: Stulecie Parafii Najświętszego Serca Jezusowego, pod
red. J. Pietrzykowskiego, wyd. LTWWarszawa 2020, s. 91-123.
Zjazdy (Konferencje) Biskupów Polskich w okresie międzywojennym,
„Seminare. Poszukiwania naukowe”, 41(2020), nr 1, s. 119-128.
Zakony i zgromadzenia męskie w XX wieku w (Archi)Diecezji Łódzkiej,
„Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 113(2020), s. 301-323.
Salezjanie polscy – kapelani wojskowi i duszpasterze na obczyźnie,
„Studia Polonijne”, 41(2020), s. 179-195.
Kasaty klasztorów zakonów męskich na terenie Wielkiego Księstwa
Poznańskiego i ich rewindykacje z uwzględnieniem nowych zgromadzeń
zakonnych w latach 1815-1926, w: Wokół Kościoła i władzy. Studia
dedykowane ks. prof. dr. hab. Zygmuntowi Zielińskiemu w 90 rocznicę
urodzin, pod red. R. Łatki, J. Wołczańskiego, D. Zamiatały, IPN Warszawa
2021, s. 12-37.
Archiwum Salezjańskie Inspektorii Warszawskiej – Dzieje zasobu, „Archiwa,
Biblioteki i Muzea Kościelne”, 118 (2022), s. 261-273.
Kopie Hodegetrii Jasnogórskiej na ziemiach polskich, w: Ku pokojowi z przyrodą,
człowiekiem i Bogiem. Księga jubileuszowa dedykowana ks. Zbigniewowi
Łepce z okazji 70. rocznicy urodzin, pod red. R. Sadowskiego, J. Wąsowicza,
Warszawa 2022, s. 73-87.
Hasła:
Salezjanie, Encyklopedia katolicka, t. 17, Lublin 2012, kol. 920-922. Ślósarczyk Jan (1895-1971), salezjanin, inspektor, historyk, w: Polski słownik
biograficzny, pod red. A. Romanowskiego, 51/1(2016), z. 208, s. 38-40.
Świda Andrzej (1905-1995), salezjanin, historyk, w: Polski słownik
biograficzny, pod red. A. Romanowskiego, 51/2(2016), z. 209, s.208-210.
Brunka Henryk (1933-2004), salezjanin. Popularyzator teologii, w: Słownik
polskich teologów katolickich 2004-2013, pod red. T. Błaszczyka, W.
Glińskiego, J. Mandziuka, az 10, Warszawa 2019, s. 159-160.
Strus Andrzej (1938-2005), salezjanin, profesor Papieskiego Uniwersytetu
Salezjańskiego w Rzymie, archeolog, biblista, w: Słownik polskich teologów
Katolickich 2005-2013, pod red. T. Błaszczyka, W. Glińskiego, J. Mandziuka,
az 10, Warszawa 2019, s. 1048-1050.
Tokarski Jan (1900-1974), salezjanin, w: Polski słownik biograficzny, pod red.
A. Romanowskiego, t. 54/1, z. 220, Warszawa-Kraków 2022, s. 9-10.
Tomasik Franciszek (1899-1961), salezjanin, w: Polski słownik biograficzny, pod
red. A. Romanowskiego, t. 54/1Warszawa-Kraków 2022, s. 220.
Artykuł popularny:
Pomoc była oczywistością, „W Sieci Historii” 2014, nr 4(11), s. 18-20.
Recenzje:
Waldemar Witold Żurek, Szkoły salezjańskie w Oświęcimiu na tle
salezjańskiego szkolnictwa średniego ogólnokształcącego i zawodowego na
ziemiach polskich 1900-1939. [Scuole salesiane di Oświęcim a confronto
nell’istruzione media e Professional salesiana nei territori polacchi 1900-
1939], Lublin Wydawnictwo KUL 2010, p. 768. „Ricerche Storiche
Salesiane”, 31(2012), n. 1(58), p. 215-219.
Prymas Polski kard. August Hlond wobec wielkich konfliktów epoki:
drugiej wojny światowej i zimnej wojny, pod red. L. Kuk, S. Zimniak, Roma
2012, ss. 261, „Seminare. Poszukiwania naukowe”, 34(2013), s. 411-415.
Stanisław Zimniak, Prymas Polski August Hlond na forum międzynarodowym
[Il Primate di Polonia August Hlond sulla scena internazionale], Roma-
Warszawa 2014, pp. 83, „Ricerche Storiche Salesiane”, 33(2014), n. 2(63), p.
383.
Józef Nęcek, Historia salezjanina – lata 1916-1972 [Storia di un salesiano –
anni 1916-1972]. Redattore ed editore Waldemar Witold Żurek. Lublin,
Bonus Liber, Wydawnictwo i drukarnia Diecezji Rzeszowskiej 2020, 435 p.,
„Ricerche Storiche Salesiane”, 41(2022), n. 2(79), p. 399-401.
