KATALOG INKUNABUŁÓW BIBLIOTEKI PROWINCJI OO. BERNARDYNÓW PW. NIEPOKALANEGO POCZĘCIA NMP W KRAKOWIE
Kierownik: Prof. dr hab. Jolanta M. Marszalska
Konkurs: NPRH moduł: Dziedzictwo Narodowe
NPRH/DN/SP/0038/2023/12
Przyznana kwota: 726.000,00 zł.
Opis projektu
Przedmiot badań:
Biblioteka Prowincji oo. Bernardynów pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Polsce zawiera cały zasób historyczny ksiąg z wszystkich klasztorów znajdujących się na terenie Rzeczypospolitej w jej granicach do 1939 roku. Znajdują się w niej księgi ze zlikwidowanych klasztorów we Lwowie, Samborze, Sokalu, Kretyndze, Zbarażu, Cudnowie, Leszniowie. Przykładowo z Sambora przewieziono 143 inkunabuły, Sokala – 27, Kretyngi – 52. Łącznie zasób Biblioteki liczy 687 inkunabułów w 709 woluminach z klasztorów w: Krakowie, Alwernii, Kole, Rzeszowie, Tarnowie, Kalwarii Zebrzydowskiej, Leżajska, Poznania, Kazimierza Biskupiego, Przeworska, Warty, a także z terenu dzisiejszej Ukrainy: Lwowa, Sokala, Sambora, Zbaraża, Leszniowa, Cudnowa oraz Litwy: Kretyngi. To niemal kompletny zasób inkunabułów z historycznych księgozbiorów bernardyńskich z terenu Rzeczypospolitej w jej granicach do 1939 r.
Cel badań:
- Identyfikacja inkunabułu, zwłaszcza kiedy brakuje karty tytułowej i kart początkowych, poprzez analizę metryki drukarskiej, umiejscowionej na końcu działa, jeśli ta jest niezachowana, analizę treści dzieła.
- weryfikacja opisu dzieła (autor, tytuł, impresor, występujące warianty, format, bibliografia) poprzez porównanie z dostępnymi katalogami inkunabułów oraz elektroniczną bazą bibliograficzną sporządzoną przez British Library.
- odczytanie i przyporządkowanie czasowe proweniencji, zwłaszcza wówczas kiedy nie występuje data zapisu proweniencyjnego
- sporządzenie opisu fizycznego dzieła (stanu jego zachowania, stopnia zniszczenia itd.)
- rozczytanie i wynotowanie marginaliów, świadczących o użytkowaniu ksiąg, czy zapisów o charakterze kronikarskim, które poświadczają fakt użytkowania księgi.
- opis zdobienia księgi: inicjały, rubrowania, miniatury oraz opis oprawy i stanu jej zachowania.
- przygotowanie indeksów, zwłaszcza indeksu proweniencji (dawnych właścicieli ksiąg) w oparciu o kwerendę archiwalną w Archiwum Prowincji oo. Bernardynów w Krakowie, archiwa kościelne (Kraków, Lublin, Przemyśl, Tarnów) i państwowe (AGAD w Warszawie, czy Archiwum Narodowe w Krakowie).
Wyniki badań:
Badania zostaną zwieńczone przygotowaniem do druku i wydaniem pełnego katalogu znaczącego i unikatowego zespołu bibliotecznego, obejmującego bezcenne zabytki drukarstwa i introligatorstwa oraz wybitnych autorów dzieł z różnych dziedzin nauki. Powstanie katalogu jest warunkiem koniecznym do dalszego, naukowego opracowywania zasobu Inkunabułów w obszarze kultury książki, zdobnictwa, biografistyki, monastycyzmu czy szeroko pojętej historii kultury i nauki w dawnych wiekach.
