Beda Czcigodny, Komentarz do Ewangelii Łukasza, PSP 81, Warszawa 2022, Wstęp i przekład z j. łacińskiego ks. L. Misiarczyk.

Tekst jest pierwszym tłumaczeniem na j. polski Komentarz do Ewangelii Łukasza Bedy Czcigodnego. Autor doszukuje się w Ewangelii Łukasza głównie sensu duchowego. Jego metoda egzegetyczna opiera się na czterech elementach: po pierwsze, komentując jakiś fragment Ewangelii stara się go interpretować w oparciu o inne teksty biblijne, wychodząc ze słusznego założenia, że Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu opisuje jedną historię zbawienia więc teksty biblijne najlepiej wyjaśniają same siebie. Po drugie, w wyjaśnianiu tekstu Ewangelii często powołuje się na wcześniejszych Ojców Kościoła w postaci aluzji do ich myśli albo wręcz przytaczania długich passusów z ich dzieł. Beda najczęściej cytuje Komentarz do Ewangelii według św. Łukasza Ambrożego, Komentarz do Ewangelii Mateusza Hieronima, Augustyna O zgodności Ewangelistów, Homilie na Ewangelię św. Jana czy Problemy Ewangeliczne, natomiast z dzieł Grzegorza Wielkiego Homilie na Ewangelie czy Komentarz do księgi Hioba. Po trzecie, oprócz powoływania się na wcześniejszych autorów chrześcijańskich i nie tylko (cytuje również np. pisma Józefa Flawiusza), Beda przedstawia również swoją własną interpretację jakiegoś fragmentu Ewangelii. Czytając jego Komentarz można być pod wrażeniem spostrzegawczości autora, który wydobywa z tekstu ewangelicznego nowe treści pominięte zupełnie przez innych autorów. Oczywiście, nie pomija też kontekstu historycznego, kiedy to w wyjaśnianiu etymologii niektórych nazw biblijnych, np. Betania, powołuje się na Hieronima Nomina locorum, by przedstawić znaczenie tej nazwy w j. hebrajskim, greckim i łacińskim. I wreszcie po czwarte, Beda niekiedy przedstawia rozumienie alegoryczne tekstu ewangelicznego. Najczęściej wprowadza je za pomocą terminu Aliter po przedstawieniu wcześniej rozumienia duchowego, i zawsze ją prezentuje jako ostatnią interpretację. Wiemy, że metoda alegoryczna budzi wiele kontrowersji wśród egzegetów Pisma Świętego i często oskarżano Ojców Kościoła, którzy z niej korzystali o zwykłe „fantazjowanie” na temat tekstu biblijnego oraz przedstawianie interpretacji, która wychodziła bardzo daleko poza sensus auctoris. Trzeba powiedzieć, że Beda stosuje ją z umiarem, ale z dzisiejszej perspektywy niektóre jego interpretacje mogą wydawać się dziwne. Jeśli zaś chodzi o sam Komentarz, to jest on nierówny. Interpretacja niektórych wersetów Ewangelii jest krótka, by nie powiedzieć banalna. Z kolei w przypadku innych wersetów autor praktycznie nie dodaje nic od siebie, a jedynie cytuje interpretację któregoś ze wspomnianych Ojców Kościoła albo nawet dwóch z nich. W jeszcze innych sytuacjach podaje tylko swoje, często bardzo głębokie wyjaśnienie. Nie ulega natomiast wątpliwości, że Komentarz Bedy może stanowić bardzo dużą pomoc zarówno w naukowej interpretacji Ewangelii Łukasza, jak też jej lekturze z pożytkiem duchowym.