Ludność zamieszkująca niegdyś Prusy Królewskie korzystała z opieki medycznej i społecznej zbliżonej do tej świadczonej wówczas na innych terenach państwa polskiego i na Zachodzie Europy. Sieć szpitali pozostawili po sobie na ziemiach pruskich zsekularyzowani w 1525 r. krzyżacy. Analogiczne instytucje opiekuńcze w średniowieczu tworzyli też biskupi i kapituły diecezji pruskich i diecezji włocławskiej. Duże znaczenie charytatywne i opiekuńcze miały również szpitale zakładane i finansowane przez magistraty pruskich miast, w tym tych największych, Gdańska, Torunia i Elbląga. Skala potrzeb była jednak ogromna. Z biedą i chorobami zmagała się większość pruskiego społeczeństwa i nigdzie w Prusach Królewskich problem ten nie został należycie rozwiązany. Na trudną sytuację społeczno-opiekuńczą w Prusach Królewskich nakładała się dodatkowo powszechna w XVI i XVII w. konfesjonalizacja, która rzec można, dzieliła biednych, bezdomnych i chorych na „swoich” i „obcych”. Wolne od konfesjonalizacji były natomiast nowożytne epidemie, które jednakowo dotykały i uśmiercały protestantów i katolików.